Hệ điều hành Linux là gì?

Hic 1 chủ đề 🤔 cũ rích, cũ mèm 🤔 🥴 cũng đi nói nữa 🥴

🥱 Hơn 30 năm roài 🥱, trong nước in ra không biết bao nhiêu tài liệu, sách vở rồi; search trên mạng tiếng ta, tiếng tây, tiếng tàu thiếu gì?

→ ông còn ráng viết chi 😅 cho mệt zậy 😅, 😅 tốn thời gian 😅, 😆😆😆 chắc lại cóp (copy) dán đâu đó rồi thêm chút mắm muối để thành bài của mình chứ gì 😆😆😆

→ 😗😆 bạn chỉ được cái nói đúng 😆😗



Năm 1991, Linus Torvalds 22 tuổi – đang là sinh viên đại học Helsinki Phần Lan (Finland) – 💪 nổi hứng 💪 🍔 làm bánh 🍔 cho bà con ăn nhưng mà ổng chỉ làm ra cái nhân của bánh

→ tiếng tây gọi là kernel, core.

Ổng đặt tên nhân bánh của ổng là Freax ghi trong Makefile á – đọc giống free (miễn phí) hoặc freak có hơi gió là x như unix (hổng bít có dăng 😂 i (li) ti ra hông 😂) xem như thay thế unix lun. 😍😍😍

Ổng cũng định đặt tên là Linux (Linus’s Minix) nhưng sợ mang tiếng tự cao tự đại (egotism) nên thôi. 😂😂😂

Bạn học của ổng quản lí FTP server nên đưa code ổng viết lên xẹc vơ và lấy cái tên Linux cho tới giờ lun.


Cái bánh muốn đưa tới tay người ta phải gói gém lại chớ? 🙄 làm sao đây? 🙄

Hên quá lúc đó đã có sẵn nhiều thứ 😍 để gói bánh 😍 òi.

→ không chỉ 😍 cho mở code ra xem (open soucre) mà còn miễn phí (free) nữa 😍 là dự án GNU


Nhân bánh kernel ổng mần = C → gọi là mã nguồn (source code)

→ ổng lấy GCC dịch (compile) mã nguồn thành mã máy (machine code) để máy chạy được kernel

Ổng trét 1 lớp bánh bên ngoài cái nhân – gọi là vỏ bánh bash shell

Bánh được để trên cái mâm là đĩa cứng (harddisk) máy tính AT

→ dậy thì cái bánh phải biết nó để trên cái mâm chứ, mâm làm bằng sắt hay thiếc zậy?

→ yêm tâm đi có chất bảo quản trong nhân bánh làm mà, lo gì!!! 😆😆😆

→ gọi là phần mềm lèo lái (driver) phần cứng

Cái bánh cũng cần biết nó chiếm hết cái mâm hay chỉ 1 phần

→ chất phụ gia (gia vị phụ?) trong bánh gọi là hệ thống quản lí file (filesystem) ext làm chiện này. 😆

Bánh được đưa lên xe chạy đi vèo vèo để đến tay, đến miệng người ta ăn

→ xe là cái máy tính AT chạy CPU 386, 486


Tác giả giới thiệu mọi người các thành phần của bánh Linux


Linus Torvalds năm 1994

Máy tính cá nhân (PC – Personal Computer) IBM AT
CPU Intel 386 | 486 DX-33 33 MHzFPU – Floating Point Unit
RAM 4MBHDD 40MB chạy hệ điều hành Minix
→ tạo ra hệ điều hành Linux

Linux chạy trên đĩa mềm (FDD – Floppy Disk Drive) 5.25-inch thần thánh năm xưa 😱😱😱


Thời gian trôi thiệt là nhanh 😭😭😭

🤫 31 năm sau cũng i xì 31 năm trước 🤫, bánh Linux hay hệ điều hành Linux giờ cũng là linux kernel + các công cụ GNU như bash, coreutils…

→ nên nếu soi kĩ 🧐 thành phần của bánh 🧐 thì phải gọi chính xác là bánh GNU Linux

Cũng có nhiều người mở công ty tiếp Linus làm nhân của bánh sau đó gói bánh đem bán 🤑🤑🤑 như Red Hat, SUSE, Canonical, Oracle…

→ nên nếu nhìn 🧐 cách gói bánh 🧐 của các công ty thì gọi là bản phân phối | phân phát linux – linux distribution, linux distro


Bánh Linux giờ 😘 mẫu mã đa dạng hơn xưa 😘, cũng 😍 ngon hơn xưa 😍 nhờ có 😍 nhiều chất bảo quản, phụ gia hơn 😍

Nhiều người 🤣 ăn bánh trả tiền 🤣 và 😍 hổng trả tiền 😍, họ có biết 1 mùi hương đặc trưng, phảng phất quanh mũi là mùi gì không – dù là loại bánh linux gì đi nữa.

Đó là mùi vanilla vì tất cả bánh linux đều phải lấy nguyên liệu chính từ đây

https://kernel.org/

Vanilla Kernel


Hic cái này làm tui nhớ ngày xưa, 😍😍😍 sắp đến tết 😍😍😍

Nhà tui có mua mấy ống bột vani làm mứt dừa, nó có 😘 màu lạ lạ + thơm nữa 😘

Qua tết nhà vẫn còn 😍 mấy ống vani chưa xài hết 😍, tui hay mở tủ ra cầm cầm, coi coi chán rồi mở ra hửi coi có thơm hơn mứt dừa vani không? 🤣🤣🤣


🍲🍲🍲 Cơm thêm 🍲🍲🍲

Các phần mềm như gcc (1987), bash (1989)… là trong dự án GNU để chạy kernel tên là GNU Mach thay thế Unix – lớn hơn nữa là tập hợp các kernel tên là GNU Hurd

Theo trang dưới thì GNU Hurd đã hổng có gì mới từ 2009

https://git.savannah.gnu.org/git/hurd.git/

→ vẫn còn bản linux xài kernel GNU Hurd như Arch Hurd, Debian GNU/Hurd

Chủ xị dự án GNU Richard Stallman có giải thích 🤩 lịch sử yêu đương 🤩 của 2 bên ở đây

https://www.gnu.org/gnu/linux-and-gnu.en.html

Code linux được nhiều người phát triển nên xài phần mềm quản lí là BitKeeper nhưng sau đó gặp chuyện cơm hổng lành, canh hổng ngọt 🥶🥶🥶

Linus Torvalds viết thêm phần mềm Git để quản lí code linux và xài tới giờ lun á 😍😍😍


Hừm giờ tới 🤣 phần tui viết đây, hehe 🤣

Hết phần thông tin, nghe người ta nói zậy chứ hổng bít có đúng hông nữa

Dậy thì 🍳 vào bếp nấu ăn thoai 🍳


Bài tập 🙄 hổng biết lớn hay nhỏ nữa 🙄:

💋 Dùng lệnh hoặc viết script bash shell

→ đếm xem có bi nhiu phần mềm GNU đang cài trên máy linux bạn đang chạy 💋

Liệt kê đầy đủ các phần mềm GNU ở đây

https://directory.fsf.org/wiki/GNU

→ 😄 tui xài windows nên khỏi làm hé hé 😄